12. ปางถวายสัตตุก้อนสัตตุผง
สิ่งที่สองพี่น้องถวายพระพุทธเจ้าคือ มนฺถญฺจ มธุปิณฺฑิกญฺจ มันถะ คือข้าวตากที่ตำ ละเอียด น่าจะเป็น “สัตตุผง” มธุบิณฑิกะ คือ ข้าว ตากที่ผสมน้ำผึ้งปั้นเป็นก้อนๆ นี่น่าจะเป็น “สัตตุก้อน” เพราะฉะนั้น ข้อความตรงนี้ต้องแปลตามลำดับว่า “สัตตุผง และสัตตุก้อน”
ในสัปดาห์ที่ ๗ พระพุทธเจ้าประทับใต้ต้นราชายตนะ (ต้นเกด) ขณะ นั้นพ่อค้าสองพี่น้องมาจากอุกกลชนบท เพื่อค้าขาย เห็นพระพุทธ- องค์ก็เกิดความเลื่อมใส ได้น้อมนำเอาข้าวสัตตุผง และสัตตุก้อนไป ถวาย ขณะนั้นพระพุทธองค์ยังไม่มีบาตร ท้าวโลกบาลทั้ง ๔ จึงน้อม นำบาตรองค์ละใบ พระพุทธองค์ทรงดำริว่า บาตรใบเดียวย่อมเพียง พอแก่เรา จึงทรงอธิษฐานให้บาตรทั้ง ๔ ใบ ประสานเข้ากันเป็นใบ เดียว ทรงรับข้าวสัตตุผงและสัตตุก้อนจากพานิชทั้งสอง เสวยเสร็จ ก็ทรงประทานอนุโมทนา
ทั้งสองได้กล่าววาจาถึงพระรัตนะทั้งสอง (คือ พระพุทธ พระธรรม) เป็นที่พึ่งที่ระลึก ตลอดชีวิต ทั้งสองจึงได้ชื่อว่าเป็น “เทววาจิก- อุบาสก” (อุบาสกผู้ถึงรัตนะสอง) เป็นคู่แรกในประวัติศาสตร์ พระพุทธศาสนา
(ผู้ถึงพระรัตนะสอง คู่แรก คือ ตปุสสะ กับ ภัลลิกะแห่งอุกกลชนบท ผู้ถึงพระรัตนตรัยคู่แรกคือ บิดาและมารดาของพระยสะ)
